บายศรีปากชาม วิธีทำโดยละเอียดพร้อมภาพประกอบ

บายศรีปากชาม หมายถึง บายศรีที่ทำจากใบตองแล้วจัดวางลงบนชามหรือถ้วย จึงถูกเรียกว่า "บายศรีปากชาม"  ใช้ในพิธีบูชาฤกษ์ พิธีนพเคราะห์ พิธีบวงสรวง สังเวย ซึ่งบายศรีปากชามส่วนใหญ่มักใช้เป็นเครื่องตั้งประธานในหมู่เครื่องสังเวย 

ปัจจุบันวิธีการทำบายศรีปากชามมีมากมายหลายแบบ ขึ้นอยู่กับฝีมือและไอเดียของผู้จัดบายศรี โดยแต่เดิมยอดกรวยบายศรีจะประดับด้วยไข่ไก่ต้ม หากถวายเป็นเครื่องบวงสรวงแด่เทพที่ไม่เสวยเนื้อสัตว์จะใช้เป็นดอกบัวแทน อย่างไรก็ตามในปัจจุบันมีการใช้ดอกดาวเรืองแทนดอกบัวด้วยเช่นกัน 

อุปกรณ์ทำบายศรีปากชาม

1. ใบตองกล้วยตานี ควรใช้ใบสีเขียวเข้ม เนื้อมัน เพราะเหนียวนุ่มหนา เหมาะสำหรับม้วนและพับเป็นรูปทรง 

2. ขันโตกปิดทองขนาด 6 นิ้ว หรือ 8 นิ้ว

3. โฟมรองพื้นขันโตก 

4. น้ำมันมะกอกสีเหลืองหรือขาว

5. ไม้จิ้มฟัน 20 - 30 อัน

6. ดอกรัก 60 ดอก

7. กรรไกร

8. แม็กซ์และลวดเย็บกระดาษ

9. กระดาษแข็งสำหรับตัดกลีบบัว

10.ลวดสำหรับดามกลีบบัว 4 เส้น

11. ผ้าขนหนู 

12. กลีบกุหลาบหรือกลีบกล้วยไม้



สั่งซื้อขันโตกปิดทอง: คลิก

วิธีทำบายศรีปากชาม

1. เตรียมใบตองทำบายศรีปากชาม 

นำผ้าขนหนูเช็ดทำความสะอาดใบตอง โดยเช็ดตามรอยเส้นใบเท่านั้น ห้ามเช็ดขวางหรือเช็ดกลับไปมา เพราะใบตองจะช้ำและแตก เมื่อเช็ดจนสะอาดให้พับหลวม ๆ ซ้อนเรียงกันไว้

2. ฉีกใบตองทำบายศรีปากชาม

2.1 ใบตองสำหรับกรวยกลาง ฉีกกว้าง 24 นิ้ว จำนวน 3 แผ่น

2.2 ใบตองสำหรับนิ้วนาง ฉีกกว้าง 3 นิ้ว จำนวน 36 แผ่น

2.3 ใบตองสำหรับห่อนิ้วนาง ฉีกกว้าง 1.5 จำนวน 32 แผ่น

2.4 ใบตองสำหรับกลีบบัว ฉีกกว้าง 4 นิ้ว จำนวน 8 แผ่น

2.5 ใบตองสำหรับกลีบผกา ฉีกกว้าง 1 นิ้ว ยาว 3.5 นิ้ว จำนวน 120 แผ่น

3. พับกรวยกลางบายศรีปากชาม

นำใบตองข้อ 2.1 มาวางสลับหัวหางซ้อนกันตามรูป จากนั้นม้วนใบตองทั้งสามใบเข้าด้วยกันให้กลายเป็นกรวยปลายแหลม สูง 15 นิ้ว เส้นผ่านศูนย์กลาง 6 นิ้ว เย็บแล้วตัดขอบให้เรียบเสมอกัน

4. พับนิ้วบายศรีปากชาม

นำใบตองข้อ 2.2 มาม้วนพร้อมโดยมีดอกพุดอยู่ตรงปลายนิ้ว พันพร้อมกัน เย็บให้เรียบร้อย ทำไปจนครบ 36 ชิ้น

5. ประกอบนิ้วบายศรีปากชาม

นำนิ้วบายศรี 2 ชิ้นวางซ้อนห่างกัน 1 ซม. แล้วนำใบตอง 2.3 รองด้านล่าง โดยให้นิ้วบายศรีอยู่กึ่งกลาง พับใบตองฝั่งขวาหรือขวาลงมา

จากนั้นใช้นิ้วชี้ดันใบตองขึ้นมาให้คล้ายจีบตามรูปแล้วเย็บ

พับแบบเดียวกันกับอีกฝั่ง


ห่อนิ้วบายศรีเป็นชั้นไปเรื่อย ๆ จนประกอบเป็นแพครบ 9 นิ้ว

6. เย็บใบบัวบายศรีปากชาม

นำใบตองข้อ2.4 จำนวน 2 แผ่นวางซ้อนกันเป็นรูปตัวที (T)โดยหงายด้านสีอ่อนหรือนวลใบตองขึ้น

พับใบตองแผ่นล่างมาทางขวา และพับใบตองด้านบนลง โดยขอบทุกด้านต้องเสมอกัน เย็บติดตรงกึ่งกลาง

ตัดกระดาษเเข็งเป็นรูปใบบัว ทาบตัดบนใบตองตามแบบ

ดัดลวดเป็นตัวยู (U) เสียบเข้าไปในกลีบบัว แล้วเย็บด้านบนลวด และด้านขาล้วนสองข้างให้ตรึงติดกับใบบัว ทำให้ได้ทั้งหมด 4 ใบ

นำใบตองข้อ 2.5 มาพันเป็นกลีบผกาโดยมีลักษณะปลายยอดแหลมเหมือนนิ้วบายศรี แล้วนำไปสวมที่ยอดกลีบใบบัว แล้วเย็บให้แน่น

นำใบตองข้อ 2.5 พับเข้าหากันแบบ 90 องศาจรดกันที่กึ่งกลาง ลักษณะคล้ายหลังคาบ้าน แล้วพับทบเข้าหากัน จากนั้นเสียบเข้ากับใบบัว

พับปลายใบทบกลับไปทางขวา เย็บตรึงทั้งหน้าและหลัง

ทำไปเรื่อย ๆ จนครบรอบใบบัวทั้ง 4 อัน

7. แต่งใบบัวบายศรีปากชาม

เลือกเด็ดส่วนที่เป็นปากกลัวยไม้ออกมา

ม้วนปากกลัวยไม้แล้วเย็บติดกับกลีบบัว

ทำไปทีละชั้นจนเต็มใบบัว

8. ทำมาลัยดอกรักเกลียวประกอบบายศรีปากชาม

เด็ดดอกรักออกทีละกลีบ

นำใบตองมาพับเป็นสี่เหลี่ยมรองฐาน จากนั้นร้อยดอกรักลงไปโดยเสียบบริเวณปลายดอกรัก 

ร้อยเหลื่อมกันไปเรื่อย ๆ คล้ายบันไดวนจนได้ความยาวที่ต้องการ

นำเชือกฟางหรือด้ายร้อยใส่รูเข็มร้อยมาลัย แล้วนำใบตองมาพับเป็นฐานสี่เหลี่ยมเสียบประกบด้านบน

ค่อย ๆ กดใบตองลง ให้ดอกรักที่ร้อยเสร็จแล้วติดกัน 

ใช้มือ1 ข้างประคองส่วนของดอกรัก แล้วนำคีมคีบร้อยมาลัยรูดดอกรักให้อยู่ที่เชือกฟางหรือด้ายที่ร้อยไว้กับเข็ม ผูกให้เป็นวงกลม

9. ประกอบบายศรีปากชาม

ตัดโฟมให้เล็กกว่าขันโตกปิดทองที่เลือกใช้ประมาณครึ่งนิ้ว ตัดใบตองให้เท่ากับแผ่นโฟมแล้วเย็บติดกัน

นำกรวยวางตรงกลาง แล้วนำไม้จิ้มฟันยึดรอบกรวย 4 มุม


วางนิ้ว 9 ชั้นลงไปทั้ง 4 ด้าน สลับกับกลีบบัวลงไปบนบายศรีปากชาม


เสียบมาลัยดอกรัก และแต่งด้วยดอกไม้รอบกรวยของบายศรีปากชาม


แต่งปลายยอดบายศรีปากชามด้วยดอกดาวเรืองหรือดอกบัวเป็นอันสมบูรณ์